Gággukrabbi

Summastaðni á havbotninum sløðast tómar gággur og tómir kúvingar. Í summum av hesum tómu gággum og kúvingunum býr gággukrabbi.

Framkroppurin á gággukrabba er sum á hummara. Aftur­ kroppurin er bleytur og er altíð inni í gágguskelini.

Gággukrabbi í skegg­gággu. Mynd: Hans Eli Sivertsen, Føroya Sjósavn 

Sum krabbin veksur, verður gágguskelin ov lítil. So fer hann úr gágguskelini at leita sær eftir størri skel.

Hesa tíðina er krabbin góður fongur hjá fiski og tí í stórum vanda.

Margføtlur at hylja seg við

Á gággukrabba vaksa ofta nógvar margføtlur. Larvan hjá margføtlu dugir nevnliga at kenna mun á, um tað er ein krabbi ella snigil, sum er í gágguni.

Hetta er hent, tí gággukrabbin flytur tær víða og dregur fong til sín og sostatt eisini til margføtlurnar.

Afturfyri hylja margføtlurnar gággu­krabban og verja hann fyri krabbadýrasníkum. 

Gággukrabbi við margføtlum á gágguni. Mynd: Hans Eli Sivertsen, Føroya Sjósavn

Kræklingur

Kræklingur situr fastur í rivum millum steinar í sjóvarmála­num. Hann er eisini vanligur inni á firðunum niður á 30­-40 m dýpi.

Kræklingur situr fastur á t.d. steinum við festitræðrum, sum verða gjørdir innan í honum. Tá ið træðrirnir koma í sjógvin, storkna teir og verða ógvuliga sterkir.

Kræklingur tolir væl at vera uppi á turrum. Tá letur hann skelina fast aftur.

Øða líkist nógv kræklingi, og ofta er ringt at síggja mun. Tó verður øða størri enn kræklingur. Hon tolir ikki at liggja turr, og tí er hon ikki í sjóvarmálanum. Bæði øða og kræklingur eru góð til matna.

Hvør livir millum kræklingarnar?

Kræklingur situr ofta saman í tyssum ella trunka. Í trunkanum er gott hjá smáum dýrum at vera. Fert tú at grópa og leita í kræklingatyssum finnur tú nógv ymisk dýr, eitt nú marflugur, ymiskir ormar, bustmaðkar og gággur.

Dýr, sum liva í kræklingatyssum. Mynd: Hans Eli Sivertsen, Føroya Sjósavn. 

Ein perla verður til 

Uttast er skelin á kræklingi  mor­reyð og líkist horni. Innan er hon perlumóðir og skyggir í vøkrum litum. Í perlumóðurini eru viðhvørt perlur, men tær eru ikki virðismiklar. 

Ein perla verður til, tá ið eitt sandskorn kemur í kræklingin. Kræklingurin fær ilt av sandskorninum. Fyri at sleppa undan pínuni, leggur hann perlumóður uttan um sandskornið og festir tað at skelini.